Teknolojinin hızla ilerlediği çağımızda, biz insanların beslenme alışkanlıklarında da inanılmaz bir değişim söz konusudur. Metropol insanının eskiye nazaran paketli ve hazır gıda tüketiminin artmış olması, doğal ve sağlıklı beslenmeden uzaklaşmış olmamız beraberinde bazı sorunları da getirmiştir. Yetersiz veya düzensiz beslenme vitamin-mineral yetersizliğine, bağırsak sorunlarına, ruh sağlığının bozulmasına, hormonel sistemin işleyişinin aksamasına, obezite, diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları gibi kronik hastalıklara neden olabilmektedir.
Tükettiğimiz besinlerin besleyici değerinin eskilere göre azalmış olması vücudumuzda birçok yetersizliğe sebep olabilmektedir . Kısmen modern yaşam tarzının sonucu olarak, herkes sağlıklı bir şekilde beslenemeyebiliyor. Avrupa’da beslenmeyle ilgili yapılan bir çok araştırma, çeşitli mikro besinlerin, alınması gerekenin altında alındığını ortaya koymaktadır. Teknoloji, bilim ve sağlık alanındaki gelişmeler, günümüzdeki yetersiz, sağlıksız ve dengesiz beslenmenin ortaya çıkardığı problemleri en aza indirmek için bir çok çözüm sunmaktadır. Besin(gıda) takviyeleri bu çözümlerden biridir. Gıda takviyeleri; hap, tablet, kapsül, sıvı, vb. formunda sağlanan vitaminler, mineraller, aminoasitler, yağ asitleri, probiyotik bakteriler ve diğer maddeler olabilir.
Peki kimlerin besin(gıda) takviyesi kullanması gerekir?
Gıda takviyelerine, modern yaşam tarzının sonucu olarak birçoğumuzun ihtiyaç duyduğundan bahsetmiştik. Fakat hiçbir besin takviyesi, yeterli ve dengeli beslenmenin yerini alabilecek, vücudun ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir şey değildir. Güçlü bir bağışıklık sistemi, yeni bir hücrenin oluşturulması, hastalıklara karşı korunmak, kirli hava, su ve çevreden aldığımız toksinlerin yok edilebilmesi gibi pek çok hayati işlev için mutlaka vitamin ve minerallere ihtiyacımız vardır. Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıl, yeterli protein ve sağlıklı yağlar içeren bir diyet, normalde sağlık için gerekli olan tüm besin ögesi ihtiyaçlarımızı karşılayabilmektedir. Bu beslenme düzeninin bozulduğu ya da gebelik – emziklilik dönemi ve çeşitli hastalıklar gibi özel durumlarda besin takviyesi kullanımı hayati önem taşıyabilir.
Özellikle son yıllarda D vitamini yetersizliği birçok ülkede yaygın olarak görülmekte ve takviye olarak alınması önerilmektedir. Bu vitaminin yetersizliği, sadece beslenmeye bağlı değildir. Modern çalışma hayatıyla gün içerisinde kapalı ortamlarda, ofislerde çalışıp güneş ışığına yeterince maruz kalamamak ve güneş koruyucular kullanmak, bu eksikliğin sebeplerindendir. Diğer bir önemli neden ise obezitedir. Vücuttaki yağ oranının artışıyla D vitamini seviyesi düşmektedir.
Özellikle besin(gıda) takviyesine ihtiyaç duyan gruplardan bahsedecek olursak; 50 yaş üstü kişiler D vitamini, B12 vitamini, folik asit takviyelerine ihtiyaç duyabilirler. Daha hassas yaşlılar ise, düşük dozlu bir multivitamin takviyesinden faydalanabilirler. Doğurganlık yaşındaki kadınlarda ise, folik asit ve D vitamini ve muhtemelen gebeliğe bağlı demir ihtiyacı artabilmektedir. 5 yaş altı çocukların; A vitamini, C vitamini, D vitamini gibi ek vitamin ihtiyaçları olabilir; fakat çok çeşitli yiyecekler yiyen iyi iştahlı çocukların bunlara ihtiyacı olmayabilir. Emziren kadınların takviye olarak D vitamini ve demire, cildini örtenler ve esmer tenli olanlar veya pek dışarı çıkmayanlar D vitaminine, veganlar ise; B12 vitamini ve D vitaminine ihtiyaç duyabilirler.
Besin takviyeleri kimler için riskli olabilir?
Besin takviyeleri, bazı bireylerin sağlığında önemli rol oynamasına rağmen, herkes için yararlı değildir. Bu takviyelerin kullanımı, kişinin sağlık durumunun ve kan tahlillerinin değerlendirilip, kronik hastalığının olup olmamasına göre doktor ya da diyetisyen tarafından belirlenmeli. Bazı besin takviyelerinin, özellikle yüksek dozlarda alınması, bazı kişilere önerilmez. Örneğin hamile kadınlar için, balık yağı dahil olmak üzere A vitamini (retinol) içeren takviyeler, önerilen doz büyük ölçüdeyse ya da uzun bir süre boyunca doz aşıldıysa zararlı olabilir ve doğum kusurlarına yol açabilir.
Sonuç olarak, bazı durumlarda besin takviyelerinin kullanılması hayati önem taşıyabilir. Her zaman için sağlıklı ve dengeli beslenme ana temamız olmakla birlikte, gerektiği durumlarda besin takviyelerinden de faydalanabiliriz. Herhangi bir takviye kullanacaksanız mutlaka etiket okumaya özen gösterin ve günlük kullanım dozlarını aşmayın. Kullanma konusunda emin olmadığınız bir takviyeyi mutlaka diyetisyeninize veya doktorunuza danışınız.
