Liderlik; vizyon sahibi, empati gücü yüksek, stratejik yönetme, risk alma, etkili iletişim , takım oyunu oynayabilme becerisi gibi çeşitli özelliklere sahip ve çevresindeki insanları etkileyebilen kişileri tanımlayan bir kavramdır. Aynı zamanda bulunduğu konumdaki kişilere yarar sağlayan, köklü değişiklikler yapan ve yönetim gücü yüksek kişilere de lider özellikleri arasında yer almaktadır. İyi bir lider, zor bir durumda en doğru kararı verebilen, en iyi yönetimi sergileyen ve çevresindekileri zor durumdan çıkaran kişidir. Liderlik kavramı kısaca bu şekilde tanımlanabilmektedir. Detaylar ise ilerleyen bölümlerde.
Liderlerde Olması Gereken Özellikler Nelerdir?
- Vizyon sahibi olma
- Motivasyon kaynağı olma
- Hizmet etme
- Empati yeteneğine sahip olma
- Yaratıcı fikirlerin kaynağı olma
- Her şeyden önce saf iyilik düşüncesi
- İyi yönetebilme
- Takım yönetebilme
- Risk alabilme
- İyileştirme gücünü elinde bulundurma
Liderlik için, belirli bir takım insanı, yine belirli bir hedefe yönlendirip o hedefi gerçekleştirmek için insanları harekete geçirebilme yeteneğidir diyebiliriz. İngilizce, “leadership” kelimesinden dilimize geçmiş olan liderlik için çeşitli tanımlardan birkaçı şu şekildedir;
- “Liderlik; bir grup insanı, herhangi bir zor kullanmadan, belirli hedeflere doğru yönlendirebilme yeteneğidir.”
- “Liderlik; ortaya çıkabilecek sorunları önceden görüp, akılcı çözümler üreterek sorunun üstesinden gelme becerilerinin bir araya toplanmasıdır.”
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, yöneticilikten daha ileri bir kavram olan liderlik sanatını tanımlamanın en belirgin 10 yolunu inceleyelim;
1.Vizyon sahibi olma
Liderlik vizyon sahibi olmak ve başkalarıyla paylaşmak demektir. Ancak başkalarına ilham verdiğinizde, tüm ekibin çabalarını ve özverilerini yönlendirmek için ortak bir hedef paylaşmak mümkündür. Liderler sonradan oluşan vizyondan ziyade, başlangıçta bir vizyona sahiptirler.
Çevresindeki insanlar liderin vizyonuna katılırlar. Hangi iş konuda başarılı olmuş bir insan varsa incelediğimiz zaman, kesinlikle ama kesinlikle vizyonist birisi olduğunu görebiliriz. Vizyonun nedir?
2.Motivasyon kaynağı olma
Lider, herkesten daha iyi nasıl motive edileceğini bilir; insan yöneticileri olarak ana işlevlerinden biridir. Motivasyon yoluyla lider, hedeflerine ulaşmak için iş arkadaşlarının enerjisini ve profesyonel potansiyelini yönlendirir.
Nitekim ünlü yazar Brian Tracy, “Ye O Kurbağayı” adlı kitabında; “İnsanların büyük çoğunluğu, “Birileri gelsin de beni, istediğim türden bir insan olmam konusunda motive etsin.” düşüncesi ile hareket etmektedir. Sorun şu ki, o insanlar sonsuza kadar bekleyecekler.
Dünyadaki insanların yalnızca %2lik bir kesmi başkalarına gerek duymadan kendi motivasyonunu sağlayarak işlerini halletmektedir. İşte biz bu insanlara lider insanlar diyoruz.” diyerek konunun aslında ehemniyetini vurgulamaktadır.
3.Hizmet etme
Lider takımın hizmetindedir, tam tersi olmaz. Grup üyeleri liderlerinin desteğini almalı ve hissetmeli, işlerini düzgün bir şekilde yapmaları için gereken araçlar kendilerine uygun olmalı, çabalarını kabul etmeli ve kötü alışkanlıkları düzeltmek için dikkat eden bir kişi olduğunu bilmelidir.
Müdür ile lideri ayıran en önemli etkenlerden biri de bu konudur. Müdür kafasındaki insanlar hep başkasından beklerler. Takımdakilerine emir verirler. Takımındakileri motivasyonu veya düşüncesi ile pek ilgilenmezler. İnsanların gerçekten şirketlerinde veya işlerinde başarıları bir takım çalışmasına bağlı olduğu için takıma hizmet etmek, aslında başarıya hizmet etmek demektir. Gözden kaçırmamak gerekir.
4.Empati yeteneğine sahip olma
Herhangi bir liderin başarı arayan temel özelliklerinden biri, kesinlikle liderlerin kendilerini başkalarının yerine koymalarını, kaygılarını anlamalarını ve sorunları çözmelerini sağlayan duygusal zekadır.
Liderler işletmelerinin sırlarını bilirler ve bu nedenle müşterileri ve ekip üyeleri ile empati kurabilirler. Empati, sonuçta başarıya götürecek bağlantılar yaratır ve onlara ilham verir.
Tüm liderlerin etkili iletişim konusunda üst düzey olduklarını biliyoruz. Üst düzey bir iletişimin temelinde de bilinmesi gerekir ki empati yeteneği gelir. Bu yetenek doğuştan gelmez. Geliştirilebilir bir özelliktir. İnsanları daha iyi anlayabilmenizi, konulara daha çözümcül yaklaşabilmenizi sağlar. Hemen hemen her alanda söz sahibi olarak gördüğümüz insanları başarıya götüren en önemli etkenlerden biridir, empati.
5.Yaratıcı fikirlerin kaynağı olma
Liderliğin tanımı ayrıca yaratıcılıkla da ilgilidir. İyi liderler, ekibinin tüm üyelerini becerilerini ve hayal gücünü geliştirmeye teşvik edecek, böylece şirketin ortak projesine ve vizyonuna katkıda bulunabilecekleri bir ortam yaratabilirler. Başarılı bir şekilde liderlik etmek istiyorsanız, başkalarının yaratıcılığına saygı gösterin ve çevrenizdeki insanlardan öğrenin; fikirleri kesinlikle sizin için olumlu olacağını ispat edecektir.
Takım Arkadaşlarınıza Nasıl İlham Verirsiniz >>
6.Her şeyden önce saf iyilik düşüncesi
İyi bir lider çıtayı halkı için yüksek tutar. Çünkü hedeflerine ulaşmak ve takımlarını en iyi şekilde kullanmak isterler. Sadece zorlu bir lider harika sonuçlar elde edecektir. Bu titizliğin yanı sıra, lider, insanların ihtiyaçlarını bilmek için nasıl dinleyeceğini bilmelidir. Daha sonra işlerini doğru yapmaları için gerekli zaman ve kaynakları sağlamalıdır. Bu nedenle onlardan talep edilenleri karşılamalıdır.
Aslında hizmet etmenin temeli de bu ilkeye dayanmalıdır. Çünkü iyilik olarak yapılmayan bir yardım, gereken işlevi sağlayamayacaktır. Yapmış olmak için yapmış olduğumuz hareketlerden biri olarak kalacaktır. Bunun etkisi sizce ne kadar olacaktır bir düşünün!
Büyük Liderler Algıları Yönetir? >>
7.Yönetme yeteneği
Lider, hedefe ulaşılana kadar tüm süreç boyunca takımlarını yönlendirmek için ön planda olmalıdır. Ancak, bu “meşale sahibi” olmasının yanı sıra, liderler ne zaman geri çekileceklerini bilirlerse ekiplerinden birilerinin de inisiyatif almasını da sağlayabilir. Bu şekilde, ekip hem kişisel hem de profesyonel olarak gelişim şansını yakalar. Şu sözü hatırlamak gerekir;
“Saf yönetim görevlere odaklanır, gerçek liderlik insanlara odaklanır.”
Senin Liderlik Yeteneğini Söylüyoruz – Testi Hemen Çözmek İçin >>
8.Takım oluşturma
Gerçek liderlik, ortak bir hedefe ulaşmak için bir takımla birlikte çalışmaktır. İnsan yönetimi, liderlerin karşılaştığı en zor görevlerden biridir. İyi liderler için gerekli olan olumlu tutum ve çalışma arkadaşlarına duyulan güven sayesinde insanlar daha iyi sonuçlar alıyor. Ekip farkındalığı olan liderler, bir şeyler yanlış olduğunda sorumluluk alırlar ve grubu iyi yaptıklarından sonra ödüllendirirler.
Örnek olarak futbola bakarak bile bu konuyu rahatlıkla anlayabiliriz. Takım olabilen, takım olarak iyi oynayan bir futbol takımı için galibiyet sıradan bir sonuç olacaktır. Defanstaki, orta sahadaki, forvetteki futbolcular, üzerlerine düşeni yaptıktan sonra şampiyon olacak takım bellidir. Ancak önemli nokta, bu takımı oluşturacak olan kişiler, liderlerdir; takım koçlarıdır.
Başarılı İnsanların Hayat Hikayelerini Konu Alan Filmler >>
9.Risk alma cesaretine sahip olma
Lider, başkalarının almak istemediği riskleri almaktan sorumludur. Bir karar verebilecek kadar kendinden eminler ve eğer bir hata yaparlarsa lider, takımı suçlamadan, düzeltmek, suçluluklarını üstlenmek ve doğru yolu bulmak için cesaretli olmalı. İyi liderler, zamanlarının ötesine geçmeyi bilirler. Naşkalarının göremediği fırsatları görürler ve bunu gerçekleştirmeye yönelik vizyonlarının coşkusunu nasıl yayılacağını bilirler.
Lider insanlar cesur insanlardır. Risk almaya isteklidirler. Ancak cesur olma kavramı yanlış anlaşılmaktadır. Nitekim bu konuda ünlü yazar T. Harv EKER “Milyoner Aklın Sırları” adlı kitabında, “Cesur insanlar, korkusuz insanlar değillerdir. Cesur insanlar da korkar. Ama onları cesur yapan şey, kokularına rağmen o şeyi yapmalarıdır. Korkularının üzerine gitmeleridir.” diyerek konuya açıklık getirmektedir.
Başarılı Liderlerin Yapılacaklar Listesi >>
10.İyileştirme gücünü elinde bulundurma
Gerçek liderlik sürekli gelişim ister. Liderler, takımlarındaki insanları yıldızlara çevirir, yeteneklerini geliştirebilmelerine yardımcı olur. Kısacası, liderlik tanımının şirketteki herhangi birinin hiyerarşisi veya konumu ile ilgisi yoktur. Etkileyici görüşlerle, ancak bilenleri dinlemeyle ilgisi yoktur.
Liderlik, bir hedefe ulaşmak için kararlı olan ve ortak bir hedefe ulaşmak için coşkuyla ve iyimserlikle başkalarına yardım etmeyi isteyenlerin yönlendirilmesidir. Farklı bir şey arayanların, varsaydığı tutumdur.
Bonus: Etkili iletişim becerisine sahip olma
Liderlik yeteneği, çevresini anlayabilmekten gelir. Eğer çevrenizdeki insanlarla etkili bir şekilde iletişim kuramıyorsanız, onları anlayamazsınız. Anlayamazsanız, insanları da yönlendiremezsiniz. Etkiniz düşer. Bir süre sonra da sizi dinlemezler bile. Bu nedenle üzerinde çalışacağınız en büyük becerilerden biridir etkili iletişim. Liderliğin olmazsa olmazıdır.
İş hayatında takımındaki insanları yönlendirmek, performanslarını en üst seviyeye çıkarmak için gereklidir. Bunun yanında sosyal hayatta da çevrenizde aranan, fikirlerine değer verilen bir insan olmak için bu ipucu, yani etkili iletişim becerisi önemlidir.
Peki sizin için liderlik nedir? Burada bahsettiğimiz özellikler dışında liderliği tanımlamak için hangi özellikler gerekmektedir? Düşüncelerinizi bizimle yorum kısmından paylaşabilirsiniz.
İyi Bir Lider Neler Yapar? Neler Yapmalı?
Liderlerin Özellikleri Nelerdir?
Etkili liderlik özellikleri aşağıdaki gibidir;
- Motive etme
- İlham verme
- Güçlü yönetim
- Stratejik yönetim
- Ortak bir hedefe yöneltme
- Kararlı ve tutarlı olmaz
- Vizyon ve misyon sahibi olma
- Örnek olma
- Şeffaf olma
- İkna kabiliyeti
- Özgüvenli olma
- Hitabeti yüksek olma
- Takıma kaptan olma
- Görev paylaşımı yapma
- İyi odaklanma
- Zorluklarla baş etme
Yukarıda bahsedilen özellikler aynı zamanda liderlik öğeleri olarak da bilinmektedir.
Liderlik Hakkında Kitaplar
- Takım Oyunu – Seth Godin
- Liderliğin Kutsal Kitabı Jeffrey Gitomer
- Duygusal Zeka – Daniel Goleman
- İş Yaşamında 100 Kanguru – Ahmet Şerif İzgören
- Liderlik Dili – Başarılı Ceo’ların iletişim Sırları
- İyiden Mükemmel Şirkete – Jim Collins
- Liderlik 101-Her Liderin Bilmesi Gereken şeyler – John C. Maxwell
İyi Bir Lider Neye Sahip Olmalı?
İyi bir lider olmak için vizyon sahibi olup kitleleri yönetmek gerekmektedir. Daha sonraki özellikler ise; ikna kabiliyeti, özgüvenli olma ve kararlı olma.
Vizyoner Liderlik Nedir?
Vizyoner liderlik, özel simgeler çerçevesinde güçlü bir vizyon oluşturan liderlik türüdür. Yenileşme çerçevesinde insanlara güzel hayaller kurdurur ve bir resim gösterir. Ancak, bu resime yani hedefe nasıl gidileceği konusunda bir bilgi vermez. Bu hedefe gitmek için insanlar kendileri yol arar ve risk alır. Yani, lider insanları hedefe ulaşmak için özgür bırakır.
Otokratik Lider Ne Demek?
Otokratik lider ya da otoriter lider, bir işe karar vermede tam kontrole sahip olmak isteyen, kontrol düşkünü liderler anlamına gelir. Bu tür liderler genellikle mükemmeliyetçilerdir. Kendilerinden ve başka kişilerden mükemmel olmalarını talep ederler.
Yönetim kanadında, kontrol düşkünleri takipçileri için sıkıntılar meydana gelebilir ve genellikle mikro yönetim ile sonuçlanabilir. Bu tür yöneticiler ya da liderler, kendilerini başkalarından üstün olarak gördüklerinden işlerin iyi sonuçlanabilmesi için astlarına sürekli müdahale ettikleri görülür.
Bu tür liderlik yönetimlerinde görev alan astlar; liderlerin baskılarına dayanamayıp onları otoriter, kontrol edici ve diktatör olarak gördüğü için bulundukları mevkiyi terk ederler. Bu tür yönetim şekilleri demokratik liderliğin tersi olarak adlandırılır.
Liderlik Neden Vardır?
Hedeflere ulaşmak, söz konusu vizyonu gerçekleştirmek, insanlara ilham kaynağı olmak, kişileri doğru biçimde yetiştirip yönlendirmek ve bir topluluğu yönlendirmek için liderlik vasfı vardır. İyi bir lider bireylere vizyonunu benimsetirken, bunun için gerekli motivasyonu da sağlar.
Lider, iyi bir iletişime sahip olacağı için günümüz teknolojisinden de faydalanması gerekir. İletişimin en önemli kısmı ise karşısındakini dinlemektir. Bu sebep ile ekibindeki kişiler arasında süreklilik arz eden bir iletişim akışını kurması gerekir.
Liderler içinde bulunduğu topluluğu geliştirmek ve ekstra yol kat etmek için ilham vermesi gerekir. Bunu sağlamak için liderin; inandırıcı olma, ikna edicilik, ödül verme, ekibin farklılıklarını anlama ve yanındakilere adil davranma gibi özelliklerin olması gerekir.
Sağlık Kurumlarında Liderlik Neden Önemlidir?
Emeği yoğun ve hata kabul etmeyen bir sektör olduğu için iş görenin yapacağı en ufak bir hatada telafisi olmayan zarara ya da hastanın hayatına neden olacağı için hastanelerde ya da sağlık kuruluşlarında liderlik önemlidir.
Sağlık kuruluşunda liderin; sorumluluk sahibi, soğuk kanlı, motivasyonu yüksek, emir verici ve gerektiğinde risk alabilen becerileri olması gerekir. Zor durumlarda önemli karar vermek hastanenin geleceğini ya da hastanın yaşamını kurtarabilir.
Hizmet işletmesi olan hastanelerin başarıya ulaşabilmesi için elinde var olan insan kaynaklarını işletme hedefleri doğrultusunda etkili ve verimli biçimde kullanabilmesi ve harekete geçirmesi gerekir. Sağlık kuruluşlarının verimli ve başarılı olabilmesi için mevcut personeli en etkili biçimde kullanması gerekir.
Liderlerin Temel Sorumluluğu Nedir?
Liderlerin temel sorumluluğu; yönettiği kişilerin hayatında olumlu dönüşümler ve değişimler yapmak, onları ileriye götürmek ve yaşam şartlarını iyileştirmek olarak tanımlanabilir. Bir lider, yönettiği kişilere hizmet ederek onları daha da ileriye götürmelidir.
Liderlik Doğuştan Gelen Bir Özellik Midir?
Liderlik bir karakter yapısıdır ve doğuştan insanlarda bulunmaktadır. İnsanlarda bulunmasının bir önemi yok. Önemli olan bu özelliği fark ederek bu özelliği geliştirmektedir. Lider vasfı, eğitimle de sonradan da kazanılabilmektedir.
Lider Doğulur Mu Yoksa Olunur Mu?
Mihaela Lica‘a göre lider olunur. Lider olmak için doğuştan özelliklere ihtiyaç duymadığını ve sonradan da lider olunabileceğini açıklar.
Doğuştan Liderlik Nedir?
Doğuştan liderlik kavramı, hiçbir eğitim almadan insanları kolayca etkileyebilen kişileri tanımlamak için kullanılabilmektedir. Bazı siyasetçilerin liderlik gücünün yüksek olması ve bunu bir eğitimle yapmamış olması bu kavramı desteklemektedir.
Lider Olunmaz Lider Doğulur Kimin Sözü?
Lider olunmaz lider doğulu sözü, Abbas Güçlü’nün bir sözüdür.
Uzmanlık Gücü Nedir?
Uzmanlık gücü, tecrübenin ve bilginin gücü olarak tanımlanmaktadır. İyi lider özellikleri arasında yer alan uzmanlık gücü, ile kişilerin güvenini kazanabilir daha kolay bir şekilde yönlendirebilrisiniz.
