Bilgisayar ve internet teknolojisi çocuk ve gençlere ne gibi fırsatlar sunmaktadır? Eğitim, öğrenme, kendini geliştirme gibi konularda etkileri nelerdir? Doğru kullanıldığı takdirde bilgisayar ve internet teknolojileri çocuk ve gençlere çok sayıda fırsat sunabilir.
Özellikle son yıllarda, dünya çapında inanılmaz teknolojik gelişmeler olmaktadır. Yapay zeka kavramının hayatımıza girmesi ile birlikte hayatımız bambaşka bir şekil aldı. Hala da değişmeye ve gelişmeye devam etmektedir. Tüm bu gelişmeler de beraberinde bir çok fırsatı insanlara sunmaktadır.
Bilgisayar Ve İnternet Teknolojisinin Çocuk Ve Gençlere Sunduğu Fırsatlar
Bilgisayar ve internet teknolojisinin çocuk ve gençlere sunduğu fırsatlar nelerdir? Gençler bu fırsatlardan hangilerinden yararlanabilirler. İnternetin sadece oyun oynamak üzerine kurulu olmadığını anlayan bazı gençler erken yaşta kendi işlerini de kurma fırsatı yakalıyorlar. Ancak önemli bir farkla. Farkındalıklarını oluşturarak. Peki nedir bu fırsatlar gelin birlikte inceleyelim. Bu fırsatları özetle aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Çocuklar ve gençler internette doğru ve güvenilir bilgi kaynaklarına ulaşım konusunda bilgilendiği takdirde internet üzerinde yaptığı faydalı araştırmalar sayesinde kişisel gelişimine katkı sağlayacak pek çok bilgi edinebilir; yurt içi ve yurt dışındaki anlık gelişmelere, haberlere erişim sağlayabilir; günlük hayatta gözlemleyemeyeceği birçok bilimsel bilgiyi
- (DNA sarmal dizilimi gibi) görseller ile anlatan, yabancı dil eğitimi veren vb. birçok videoya ulaşım sağlayıp, akademik gelişimlerine katkı sağlayabilirler.
- İnternet, sesli ve görüntülü olarak dünyanın bir ucundan diğer ucuna erişim sağlayabilme imkânı sunar. Bu sayede örneğin bir sınıftaki öğrenciler dünyanın bir ucundaki başka bir sınıf öğrenciyle canlı olarak iletişim kurup, ortak ders alma ya da tartışma yapma şansına sahiptir.
- Günümüz bilgisayar uygulamaları üç boyutlu çizimler yapabilme, web sayfası oluşturma, animasyon uygulamaları yapabilme vb. gençlerin yaratıcılıklarını ortaya çıkarabilecekleri birçok fırsat sunmaktadır.
- İnternet gençlerin özgür biçimde kendilerini ifade edebilecekleri ve kendi kimliklerini oluşturmalarına fırsat veren ortamlar sunar.
- Normal koşullarda ulaşılması çok zor olan bir insanla e-posta ya da sesli-görsel iletişim araçlarıyla iletişim kurabilme ve paylaşımda bulunma imkânı bulunmaktadır. Bu sayede örneğin bir çocuk, okuduğu bir kitapta aklına takılan bir soruyu kitabın yazarına ulaşıp sorabilme imkânını bulabilmektedir.
Bu fırsatlar listesini çoğaltmak mümkündür ancak önemli olan anne ve babaların, bilgisayar ve internet teknolojilerini çocuklarının sağlıklı gelişimlerinde bir araç olarak kullanabilme becerisini gösterebilmeleridir.
Öğrenilmiş Çaresizlik Nedir? Neyden Kaynaklanır? >>
1. Psikolojik Gelişime Etkisi
Psikolojik anlamda gelişen sağlıklı bir bireyin kendini tanıması, güçlü ve zayıf yönlerini, istek ve gereksinimlerini bilmesi, yeteneklerini keşfetmesi, kendisi ile barışık, hayata dair hayal ve hedeflerinin olması beklenmektedir. Fakat çocuk ve gençlerin sanal âlemde, gerçek sosyal hayat ve insan ilişkilerinden kopuk, ekran başından kalkamaz vaziyette uzun süre teknolojiyi bilinçsiz kullanmaları, tamamlanması gereken psikolojik gelişim basamaklarının yarım kalmasına neden olabilmektedir.
Teknoloji kötüye kullanımı olan bireylerde, psikolojik gelişim alanındaki bu ihtiyaçların karşılanamadığı, depresyon, sosyal fobi ve öz güven problemleri gibi bazı psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıktığı gözlenebilmektedir.
2. Sosyal Gelişime Etkisi
Bilgisayar ve internet teknolojisinin çocuk ve gençlere sunduğu fırsatlar arasında sosyal gelişime yaptığı katkılar da bulunmaktadır. Sağlıklı bir sosyal gelişim için insanların etrafında büyükler, akranlar ve küçükler olmak üzere üç grup insan olmalı ve bu üç grupla düzenli bir ilişki içerisinde olunmalıdır. Bu noktada günümüz toplumunda yaşadığımız en büyük sıkıntı, sadece akranlarla kurulan bir ilişkinin olması ve kişinin kendinden büyük ve küçüklerle kaliteli bir paylaşım ve iletişim içerisinde olmamasıdır.
Buna ek olarak sosyal gelişimin olmazsa olmazları, kişinin bu üç grup insanla olan ilişkilerinde ait olma ihtiyacını karşılayabilmesi, kendini anlatabilme ve karşı tarafı anlayabilme becerilerinin gelişmesi, yakın çevresiyle düzenli ve derinlikli bir ilişki kurarken, uzak çevresiyle de mesafeli ve seviyeli bir ilişki kurabilmesidir. Bu noktada günümüzde yakın çevresiyle derinlikli hiçbir ilişkisi olmayan; fakat internetteki uzak çevreyle örneğin bir sosyal paylaşım sitesinde yeni tanıştığı biriyle bütün hayatını paylaşabilenlerin olduğu görülmektedir.
Öğrencilerin Odaklanmasını Etkileyen 4 Faktör >>
Uzak ve yakın çevre ile kurulan ilişkiler arasındaki bu dengenin bozulması, sosyal gelişimi engellediği gibi, kötü niyetli insanlar tarafından kullanılmaya da sebep olabilir. Sağlıklı bir sosyal gelişim bağlamında çocuğun kaliteli ilişkilerinin olması beklenmekle birlikte, büyüyen yaşıyla beraber bu ilişkilerin daha da derinlik kazanması, daha fazla sayıda ve topluma katkılı olması beklenmektedir. Eğer teknoloji kullanımı bu konularda çocuklarımızı geriye götürüyor ya da gelişimini engelliyorsa yine teknolojinin kötüye kullanımı var demektir.
3. Zihinsel Gelişime Etkisi
Zihinsel gelişim, Piaget’in tanımladığı bağlamda, insanın doğumdan yetişkinliğe kadar geçirdiği biyolojik temelli ve çevrenin etkisiyle şekillenen düşünme biçimindeki nicel ve nitel süreçleri ifade eder. Sağlıklı bir zihinsel gelişimin gerçekleşmesi için kişinin bilgiyi sevmesi, öğrenmeye arzulu olması gerekmektedir.
İkinci olarak doğru ve faydalı bilgilerin zihne alınması ve bilgi ahlakının gelişimi meselesi gelir. Bu bağlamda teknoloji kullanımı; bilgiyi sevme, internet ortamında doğru ve faydalı bilgiye ulaşabilme ve bilgi ahlakına sahip olma noktasında çocuklarımızı geriye götürüyor ya da ilerlemesini engelliyorsa teknolojinin kötüye kullanımı söz konusudur.
Çocuklarınızı Geleceğin Mesleklerine Nasıl Hazırlarsınız? >>
4. Manevi Gelişime Etkisi
Bilgisayar ve internet teknolojisinin çocuk ve gençlere sunduğu fırsatlar içinde manevi etkiyi de görmezden gelemeyiz. Manevi gelişimde beklenen özellikler, gerek fiziksel hayatta gerekse internetteki sanal ortamlarda doğru söyleme, insanlara zarar vermeme, empati kurabilme, şefkat ve merhamet sahibi olma ve doğruyu yanlıştan ayırt edebilme becerisi gibi güzel huyların gelişimidir. Bunun yanında en önemlisi de kişinin doğru yaşama sorumluluğunu alması dediğimiz, kurallar olduğu ya da birileri görüyor olduğu için değil, kişinin yalnız başına olduğunda da doğru yaşama sorumluluğunu alması olarak ifade edebileceğimiz manevi gelişimin bir parçasıdır.
Tüm bunlarla bağlantılı olarak kişinin doğru bildiklerini uygulayacak güce ve iradeye sahip olması da önemlidir. Eğer dijital teknolojiler çocukların manevi gelişim özellikleri göstermesini kolaylaştırıyorsa faydalıdır. Zorlaştırıyor veya daha kötüye gitmesine sebep oluyorsa yine teknolojinin kötüye kullanımı söz konusudur.
Dijital Ebeveynlik Nedir? Neden Gereklidir? >>
Kötüye Kullanım Nasıl Azaltılır?
Öncelikle kötüye kullanıma eşlik eden sorun alanları takip edilip destek verilmelidir. Örneğin problemli boyutta bilgisayar oyunu oynayan ve yeteri kadar hareket etmediği için fiziksel gelişiminde geri kalan bir bireyin bu davranışının sebebi, gönlünce hareket edebileceği yeterli alanın olmaması olabilir.
Ya da dijital aletlerin başında aşırı zaman harcayıp sosyal ilişkiler kurmayan bir gencin bu davranışının altında yatan asıl sebep, sosyal ilişki kurmada yaşadığı zorluk olabilir. Aynı şekilde manevi gelişimi zayıf kalan bir gencin, bu konuda örnek alabileceği, onu teşvik eden bir insanın olmayışı ve kötü örneklerin varlığı olabilir.
Bunlara benzer tüm konularda çocuk ve gençlere yardım edip, eşlik eden sorun alanlarını ortadan kaldırmak gerekmektedir. Bu sorun alanları ortadan kalktığında, çocuğun dijital aletlerin başında doldurmaya çalıştığı eksiklikleri ortadan kalkmış ve problemli teknoloji kullanımının büyük oranda önüne geçilmiş olunacaktır.
Bu minvalde gerek ebeveyn gerekse çocuk ve gençlere yol gösterici bireyler olarak, mutlaka çocuklara erken yaşta doğru kullanımın ne demek olduğunu göstermek gerekmektedir.
